Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hacıince, yaptığı sektörel değerlendirmede bugünkü fiyatlarla kırmızı etin değerli bir eser olarak nitelendirilemeyeceğini söyledi.
2023 yılının girmesi ile birlikte kırmızı et fiyatlarının süratli bir halde artmaya başladığı yönündeki haberler medya gündeminde yer almaya başladığına dikkat çeken Hacıince, “Dünyada olduğu üzere ülkemizde de büyük bir çabanın verildiği enflasyonist ortamda karkas et fiyatlarındaki artışın spekülatif mi, yoksa içinde bulunulan piyasa koşullarının doğal bir sonucu mudur? Sorularının karşılığının hakikat tespit edilmesi gerekmektedir. Aksi halde dalın temel taşı pozisyonunda olan üreticilerimize ya da tüketicilerimize karşı haksızlık edilmesine ve onların ziyan görmesine sebebiyet verilebilir” diye konuştu.
“Fiyatların değerli olduğu tarafında bir kıymetlendirme yapmak mümkün değil”
Piyasa dinamikleri ile oluşan karkas satış fiyatlarının fiyat maliyet endeksine nazaran oluşup oluşmadığının tespit edilebilmesi için öncelikle karkas etin maliyetinin ortaya konulması, sonra da ortaya çıkan maliyetin satış fiyatı ile mukayesesinin yapılması gerektiğini belirten Hacıince, şunları kaydetti: “2022 yılı ocak ayında 40 TL/Kg olan yerli besilik sığır fiyatı yüzde 150 aratarak 100 TL/Kg düzeyine ulaşmıştır. Tarafımızdan yapılan hesaplamada, yeni canlı besilik sığır fiyatı 100 TL/Kg, besi yemi 6,2 TL/Kg ve saman 3 TL/Kg üzerinden hesaplamaya alınmış ve 1 Kg yerli sığır karkasının 124,8 Liraya mal olduğu tespit edilmiştir.
Konseyimizin resmi sitesinde yayınlamış olduğu 12.01.2023 tarihli piyasa araştırmasında görüleceği üzere kombinalar ve kesimhanelerde karkas alım fiyatı 135,21 TL /Kg’dir. Görüleceği üzere, şu an ki karkas et fiyatı lakin maliyeti karşılayacak düzeye ulaşmıştır. Girdilerdeki artışların üretim sürecine yansımasını ortaya koymak üzere yapılan araştırmalarımız kapsamında, 2022 yılı boyunca üretim yapıp piyasaya karkas veren bir besi işletmesinin satış bilgileri de incelenmiş; 348 Kg/BAŞ karkas ortalamalı sığırın satış hasılatının, ortalama 33.727 TL/BAŞ olarak gerçekleşmiş olduğu görülmüştür. Bu işletmenin 2022 yılında sattığı hayvanının yerine yerli dana koyabilmesi bugün için 280 Kg’lık bir besi danası için 28 bin TL harcaması gerekiyor.
“Kırmızı ette, başka hayvansal eserlerdeki kadar fiyat artışı yaşanmadı”
Kısaca geçtiğimiz yıl içerisinde sekiz ay beslenen ve kestirilen canlı 600 kiloluk bir sığırın yerine şuan ki fiyatlar ile lakin 280 kiloluk bir besi danası alınabilmektedir. Yaptığımız araştırmalar göstermektedir ki; maliyet ve satış fiyatı ilgisi istikametiyle şu anki karkas fiyatlarının kıymetli olduğu tarafında bir kıymetlendirme yapmak mutlaka mümkün değildir.”
Kırmızı et fiyatlarındaki artışı öbür hayvansal eser fiyatlarındaki artış ile kıyaslayarak değerlendirdiğinde kırmızı ette başka hayvansal eserlerdeki kadar artış olmadığını kaydeden Hacıince, 2022 yılı başı ile 2023 yılı başındaki fiyatlar temel alındığında, kaşar peynirinin kilosunun 40 TL’den 140 TL’ye yükselerek yüzde 250, beyaz peynirinin kilosunun 30 TL’den 110 TL’ye yükselerek yüzde 266, tereyağının 50 TL’den 215 TL’ye yükselerek yüzde 330, tavuk etinin 13 TL’den 33 TL’ye yükselerek yüzde 154, yumurtanın 1,2 TL’den 2,5 TL’ye yükselerek yüzde 108 oranında artış gösterdiğini aktardı. Hacıince, karkas sığır etinin ise 68 TL’den 135 TL’ye yükselerek yalnızca yüzde 98,5 oranında artış gösterdiğini bildirdi.
“Kasaplık hayvan yahut karkas et ithalatı tahlile katkı vermeyecektir”
Bugün için bir kilo su böreğinin kilosunun 135 TL, baklavanın da 350- 400 TL olduğuna işaret eden Hacıince, “Her ne kadar bu eserlerin de bir maliyeti varsa da, gebelikten besi sonuna kadar en az 24 ay büyük emek ve para harcanarak üretilebilen kırmızı etin 1 kilosuyla 1 kilo börek alınabiliyorsa, lakin 3 kilosuyla bir kilo baklava alınabiliyorsa bu durumda eti bugünkü fiyatlarla kıymetli bir eser olarak nitelendirmek hiçbir halde kelam konusu olamaz. Tüketici nezdinde daha uygun fiyatlı et tüketiminin sağlanabilmesi için karkas satış fiyatlarının maliyetin altında tutmaya çalışmak yerine, her vakit için besi malzemesi ve yem üzere temel girdilerin düşürülmesine yönelik çalışma yapılmasının en hakikat yaklaşım olacağı kanaatindeyiz. Ülkemizle birlikte tüm dünyada canlı hayvan ve karkas et fiyatlarının yükselmesi sebebiyle ülkemizdeki et piyasasını regüle etmek maksadıyla kasaplık hayvan yahut karkas et ithalatı tahlile katkı vermeyecektir. Bilakis üreticilerin tekrar huzursuz olmasını tetikleyecek ve uzun vadeli üretim istikrarını bozacaktır.” formunda konuştu