“Beyin çürümesi” en çok çocuk ve ergenleri etkiliyor!

Sağlık Bakanlığı Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Aşkın Esen Hastürk, toplumsal medyanın gereksiz ve eğlencelik kullanımını tabir eden “beyin çürümesi”nin tüm yaş kümelerini etkilediğini söyledi.

Oxford Sözlüğü, 6 aday sözcük ortasından 37 binden fazla kişinin iştirakiyle yılın sözünü olarak “beyin çürümesi”ni (Brain rot) seçti.

Prof. Dr. Hastürk, sosyal medyayı eğlencelik ve gereksiz kullanma ile beyni uyuşturan içeriklerin sonsuza kadar kaydırılarak izlenmesini söz eden “beyin çürümesi”ne dair merak edilenleri AA muhabirine anlattı.

“Beyin çürümesi” kavramının birinci duyulduğunda ürkütücü bir söz olarak algılanmaması gerektiğini, bunun yalnızca bir tanımlama olduğunu vurgulayan Hastürk, “Sosyal medyanın kronik olarak kullanılmasından sonra insanın entelektüel işlevlerinin bozulması, hafıza bozuklukları, toplumsal hayattan kopması ve buna bağlı olarak da izolasyonla depresif bir tablonun gelişmesi bu tarifi ön plana almıştır” dedi.

Temel belirti daima telefonla yaşamak

Sosyal medyanın hedefi dışında kullanılması sonucu başta milyonlarca görüntü olmak üzere beynin çöplerle dolup, ziyan gördüğüne dikkati çeken Hastürk, şu bilgileri paylaştı:

“Beyin çürümesi, daima kaydırma hareketiyle birlikte toplumsal medyanın olağandışı kullanımı sonucu entelektüel işlevlerin ve insan bağlarının gerilemesine bağlı olarak gelişen genel bir tablonun tanınan ismidir. Bu bir teşhis olmamakla birlikte birtakım davranışlar ‘beyin çürümesi’ istikametinden belirti vermektedir. Aslında bu tahminen çoğumuzda olmaktadır. Örneğin, daima telefonla yaşamak, gözümüzü telefondan ayırmamak, daima bir bildirim denetimi, toplumsal medyayı insan ve toplumsal münasebetlerimizden ve hobilerimizden önde tutmak, ‘beyin çürümesi’ne yönelik belirtilerdir. Toplumsal medyanın vazgeçilmezliği düşünüldüğü vakit bu durum aslında birçok bireyde görülmektedir.”

“Kişilik gelişimini olumsuz etkiliyor”

Prof. Dr. Hastürk, “beyin çürümesi”nin tüm yaş kümelerini etkilediğini belirterek, şunları kaydetti:

“Özellikle Kovid-19 devrinden itibaren çocuk ve ergen yaş kümesini daha çok etkilemiştir. Bu da toplumların gelecek konusundaki telaşını ön plana çıkarmıştır. ABD’de 2023 yılında yapılan araştırmalarda, bilhassa 6-14 yaş kümesinde toplumsal medya ile telefon bağımlığının, pandemi öncesi ve sonrasına nazaran yüzde 40’tan yüzde 70’lere, ergenlerin çevrim içi bağımlılığının ise 9 saate kadar çıktığı tespit edilmiştir. Bu da sahiden kıymetli bir noktadır. Bu yüzden ‘beyin çürümesi’nden en çok etkilenen yaş kümesi ergenlerdir. Natürel ergenlik devri karakter oturması açısından değerli bir periyottur.”

Batılı toplumların “beyin çürümesi”nin tesirlerini en aza indirmek için birtakım tedbirler almaya başladığını vurgulayan Hastürk, “Sosyal medyada olağandışı derecede gerçek dışı hayatlar gerekli ve gereksiz görüntüler kelam konusu. Ergenlik periyodunda toplumsal bağların art plana atılması, ergenlik periyodundaki çocukların ekran önünde fazla vakit geçirmesi, akran bağlantılarını sürdürememesi ve ergenlik periyodunda öğrenilmesi gereken toplumsal ve duygusal benliğin oturtulmamasını öne çıkarıyor” dedi.

Telefon kullanımına hudut getirilebilir

Ergenlik çağındaki çocukların ekran ve telefon bağımlılığının önüne geçilmesi için ailelere davette bulunan Hastürk, şu tavsiyelerde bulundu:

“Ekran ve telefon bağımlılığını önlemek için kimi önlemler önemli olarak konuşulmalı. Örneğin, cep telefonu kullanımına 16 yaş sonu getirilerek, telefonun ailelerce alınması, ekran müddeti ve kullanım limiti getirilmesi, bilhassa de aile yemekleri, arkadaş sohbetleri, konut yahut okul ödevleri dışında uyku vakitlerinde internetin kapatılması önemli önlemler olarak düşünülmektedir. ‘Beyin çürümesi’ne karşı erişkinlerin rol model olması değerli. Örnek olabilmek için istikrarlı bir ekran kullanma mühleti modumuzun olması gerekiyor. Bunun yanında hobileri, insan bağlarını ön plana çıkarmamız, ömür alanlarında cihazsız alanlar ve vakitler yaratılması gerekiyor.”