Eski jenerasyonun bir devrinde heves ettiği pul koleksiyonu şimdilerde unutulmaya yüz tutmuş. Teknolojinin süratle ilerlemesi birtakım eski metot bedellerin yeni kuşakta göçüp gitmesine neden olabiliyor. Milliyet muharrirlerinden Mehmet Çelik ise köşesinde İstanbul’da 81 yıldır tek ailenin işlettiği bir vakitlerin pul koleksiyoncularına adanmış bir yeri anlatıyor.
Çelik’in 81 yıldır Kamer Pul Evi’nin günümüze kadar nasıl ayakta kaldığını anlattığı o yazısı:
KAMER PUL EVİ’NİN 81 YILLIK HİKÂYESİ
Yıl 1942. İstanbul’da Galata Mevlevihanesi’ne yakın bir yerde Kamer Pul Meskeni açıldı. Lisana kolay, 81 yıldır birebir yerde ve birebir ailenin idaresinde pul meraklılarına hizmet veriyor
Geçtiğimiz ay, ileride müzayedelerde rekor fiyatlara satılacağını düşündüğüm “Pulun Kanadında İstanbul’dan Dünyaya” isimli efsane bir kitap yayımlandı. Kitap; arşivci, editör, muharrir, tercüman, araştırmacı, küratör, öğretim üyesi ve daha birçok özelliği olan kıymetli arkadaşım Sevengül Sönmez’in Kamer Pul Evi’nin yöneticisi Arman Arıkan’la yaptığı söyleşiler ve araştırmaları içeriyor.
Bu köşeyi takip eden sadık okurlar her vakit olduğu üzere “yine bizi masrafa soktun” diyecekler fakat Aras Yayıncılık şahane bir işe imza atmış. Hem kitabın içeriği muazzam hem de biçim olarak da kitap hoşu sınıfında yer alan, meraklıları için incelikle düşünülmüş sürprizlerle dolu bir eser. Mesela, ayraç olarak bir odontometre (posta pullarının dantellerini ölçmeye yarayan cetvel) kullanılmış. Başka sürprizleri okurlara bırakıyorum.
‘Dükkânda Yaşam’
Yıl 1942, İkinci Dünya Savaşı yahut o yılların sözleriyle söylersek İkinci Cihan Harbi sürerken İstanbul’da Karaköy’den Beyoğlu’na çıkan en değişik güzergâhlardan biri olan Yüksek Kaldırım’da Galata Mevlevihanesi’ne yakın bir yerde Kamer Pul Meskeni açılmış. Lisana kolay, 81 yıldır birebir yerde ve birebir ailenin (Arıkan) idaresinde pul meraklılarına hizmet veriyor. Uzun vakittir idarede 1942 doğumlu Arman Arıkan var.
Arman Bey, sekiz yaşından itibaren pul meskenine gidip gelmeye başlamış. Küçük pulların ardında devasa bir dünya olduğunu erken yaşta anlamış. Türkiye’de posta tarihiyle bağlantılı olarak pul merakının da uzun bir tarihi var. Birinci pul 1840’ta İngiltere’de ortaya çıkıyor. Osmanlı’da birinci pul ise 1862-1863 yıllarında Abdülaziz vaktinde görülüyor. Araların çok uzun vakitler aldığı bir devirde “Sadece 23 yıl sonra bu değerli gelişmeye öteki büyük devletlerle birlikte katılmak bizim için büyük başarı” diyor Arman Beyefendi.
Kamer Pul Evi’nin kurucusu baba Kamer Arıkan, yaptığı işi yücelten isimlerden biri. Kamer Arıkan’ın kurucu üye olduğu İstanbul Filatelist Kulübü 1948’de kurulmuş. Kamer Bey ayrıyeten 1962’de 25 kadar filateli derneğini bir ortaya getirip bir federasyon çatısı altında birleşmesini sağlayan isimlerden biri.
Kitabın “Dükkânda Yaşam” kısmını başka bir ilgiyle okudum, lakin uzun uzun anlatarak okuma zevkini bozmak istemediğimden birkaç sene önce “Mürekkepbalığı” dergisi için Arman Bey’le yaptığım kısa bir röportajdan bana kalanları anlatayım: Röportajda farkına vardığım şeylerden biri şuydu; karşımdaki adam ömründe pullardan hiç sıkılmamış biriydi! Hatta 1970’te, sarılık geçirdiği için bir ay boyunca meskenden çıkamadığı günlerde, pullarla oyalanmayı tercih etmiş.
“Sadece yemek vakti ayrılırdım pullardan. Hâlâ çocukluğumdaki heyecanı duyarım pullara bakarken” demişti.
Kamer Arıkan, 1942
Pulun dev dünyası
Sonra pul merakının beşere neler kazandırdığını sormuştum, “Pul bir kültür sorunudur. Beşere geniş bir tarih ve coğrafya bilgisi verir. Okulda öğrenilemeyecek birçok şeyi pullardan öğrenebilirsiniz. Mesela Osmanlı pullarıyla ilgilenmek, Osmanlı tarihi hakkında muazzam bilgi verir. Hangi alana meraklıysanız o alandaki pullardan pek çok şey öğrenirsiniz” diye yanıtlamıştı.
Herkesin ilgi alanı farklı ve pulların dünyası o kadar geniş ki her beşere ve her meraka kesinlikle bir yer bulunuyor. Küçük bir örnek: Artam Antik AŞ’nin işvereni olarak müzayede dünyasının önde gelen isimlerinden biri olan Turgay Artam, 2009’da 20 yıl boyunca biriktirdiği fotoğraf sanatı içerikli pul koleksiyonunu Teşvikiye’deki Galeri Işık’ta sergilemişti. Stanttaki pulların konusu ise Cezanne, Rembrant, Goya, Matisse, Van Gogh, Kandinsky, Degas, Monet, Miro ve Modigliani üzere her biri farklı üsluba sahip ünlü ressamların kıymetli tablolarıydı.
Pulları bedelli kılan şeylerden biri de basım yanılgıları.
“Pulun Kanadında İstanbul’dan Dünyaya” kitabı yalnızca Kamer Pul Evi’ni anlatmıyor, birebir vakitte Dede Ali İhsan Arıkan’dan başlayıp Kamer Arıkan ve oğlu Arman Arıkan’ın mensubu olduğu bir ailenin ve Türkiye’nin 80 yıllık (2022’ye kadar) ekonomik ve toplumsal tarihini de anlatıyor. Kitapta Varlık Vergisi, 6-7 Eylül 1955 olayları ve pul meskeninin bir yangında tahrip olmasına kadar acı hikayeler de var. Bununla birlikte ülkemizin pul koleksiyonculuğu alanındaki en değerli isimleri de sayfalarda yer almış.
Arman Arıkan 1961
Kamer Pul Konutu, yüzüncü yaşına gerçek giderken onlarca yılı devirmiş az görülen her kıymetli marka üzere geçmişiyle kültür tarihimizin ayrılmaz bir modülü olmuş. Birçok 80 yıllara!